“We want trade !!!.. not aid”  จำไม่ได้ว่าใครพูด แต่เสียงมันยังดังก้องอยู่ในหัว นับแต่ได้ดูหนังสารคดี  Black gold

คนที่ติดตามเรื่องการค้าระหว่างประเทศคงพอเข้าใจได้ สำหรับผมที่ตามแบบผิวเผินยังเข้าใจแบบง่ายๆ ว่า การค้าของโลกในปัจจุบันบางคนว่าเป็นการล่าอาณานิคมแบบใหม่ของประเทศมหาอำนาจ ประเทศในอัฟริกายากจนลงทั้งที่เมื่อก่อนสามารถผลิตอาหารเลี้ยงดูตัวเองได้ และยังเหลือส่งออกได้ หากภายหลังประเทศร่ำรวยซึ่งร่ำรวยมาจากการขายวัฒนธรรม เทคโนโลยี่ และอุตสาหกรรม นำความร่ำรวยนั้นมาช่วยเหลือภาคเกษตรของตัวเองจนทำให้ได้เปรียบประเทศเล็กๆ

ประเทศกำลังพัฒนาต้องการขายสินค้าเกษตร  ประเทศพัฒนากีดกันและอุดหนุนภาคเกษตรของตัวเอง

ประเทศพัฒนาอยากขายสินค้าอุตสาหกรรม ประเทศกำลังพัฒนาอยากอุดหนุนภาคอุตสาหกรรมของตัวเองบ้าง แต่จะเอาเงินที่ไหนมาอุดหนุนล่ะครับ เลยต้องจำใจซื้อเขา ซื้อมากๆ เข้าก็ขาดดุลป่นปี้

ประเทศกำลังพัฒนารวมกลุ่มกันกดดันให้เกิดการค้าที่เป็นธรรม ในขณะที่ประเทศพัฒนาสลายกลุ่มนี้อย่างแยบยลด้วยการใช้ FTA คุยกันทีละประเทศ

มันเป็นอย่างนี้ครับ ประเทศกำลังพัฒนาเลยจนลง จนลง จนลง

เอธิโอเปียเป็นหลักฐานสำคัญของปรากฎการณ์นี้

เราทราบกันดีว่าปัจจุบันกาแฟเอธิโอเปียมีชื่อเสียงระดับโลก เคียงคู่กับที่เอธิโอเปียขึ้นชื่อว่าเป็นประเทศที่ “จน” ที่สุดในโลก จนมีปัญหาคนอดอยากล้มตายและต้องขอข้าวจากประเทศพัฒนากินปีละมากมายมหาศาล ลำพังเงินจากการขายเพลงวีอาร์เดอะเวิร์ลดนั้นไม่พอกินหรอกครับ

We want trade not aid … จึงเป็นเสียงตะโกนที่แสดงความเจ็บปวดของคนอัฟริกัน และประเทศด้อยพัฒนาทั่วโลก ส่วนกาแฟ fair trade นั้นก็ไม่ต่างอะไรกับการบริจาคข้าวให้เขากินเพราะส่วนเพิ่มที่ให้ เป็นส่วนเพิ่มเพียงเล็กน้อยจากราคากลางที่ตลาดนิวยอร์กซึ่งมันเป็นราคาสินค้าอุปโภคบริโภคอย่างหนึ่งและกำหนดโดยพ่อค้าจากประเทศร่ำรวย ทั้งๆ ที่ราคากาแฟที่เป็นธรรมที่แท้จริงนั้นควรให้ตามคุณภาพและความพิเศษของมันซึ่งสูงกว่าราคากลางเสมอ นี่ต่างหากที่จะทำให้ชาวสวนกาแฟอยู่ได้

ผมนำมาเล่าแบบหยาบๆ ให้พอเห็นบรรยากาศเท่านั้นล่ะครับว่ามันกำลังเกิดอะไรขึ้น ในโลกของเราที่แม้ว่าจะเจริญก้าวหน้าไปขนาดไหน แต่การเรียกร้องและแสวงหาความเป็นธรรมและความยุติธรรมยังมีอยู่ในทุกสังคม คนอดอยากและด้อยโอกาสยังมีอยู่นับล้านๆ คน  เป็นคำถามลอยๆ ว่านี่เราเจริญแบบไหนกัน

ผมไม่มีคลิปของแบล็คโกลด์มาฝากนะครับ แต่แนะนำว่าเป็นหนังที่คนกาแฟต้องดู ส่วนข้างล่างนี้เป็นคลิปโดยแดเนี่ยล ฮัมฟรี่ ให้พอเห็นภาพกาแฟเอธิโอเปียดินแดนซึ่งเป็นมารดาแห่งกาแฟของโลก